جلسه هشتم کارگاه آموزش مقاله نویسی – رفرنس دهی یا رفرنس نویسی و نوشتن منابع مقاله

سلام! به جلسه هشتم آموزش مقاله نویسی محمد مخبریان خوش آمدید. حال که مقاله شما حاضر است، باید ارجاعات (رفرنس دهی یا رفرنس نویسی) شما نیز دقیق و اصولی باشد. در این جلسه ابتدا با مفهوم رفرنس دهی یا رفرنس نویسی و سپس با نوشتن منابع به روش APA آشنا خواهید شد. این جلسه از آموزش مقاله نویسی به شما کمک می کند که بتوانید رفرنس مقاله یا پایان نامه را خودتان بنویسید.

رفرنس نویسی - رفرنس دهی - نوشتن منابع - روش APA

رفرنس نویسی – رفرنس دهی – نوشتن منابع – روش APA

رفرنس دهی یا رفرنس نویسی چیست؟

منظور از رفرنس دهی یا رفرنس نویسی که در کتب دیگر ممکن است با  نام های ارجاع دهی و یا استناد کردن از آن ها استفاده شود آن است که نویسنده چگونگی استفاده از اندیشه های دیگران را به خواننده معرفی نماید. به عبارت دیگر زمانی که نویسنده از مطالب دیگر نویسندگان و محققان استفاده می‌کند باید به آن منبع رفرنس یا ارجاع دهد تا خواننده بداند که آن مطلب توسط چه کسی و از کجا بیان شده است. اخلاق در پژوهش حکم می کند که نوشتن منابع همواره اصولی و کامل انجام شود تا حق نویسندگان دیگر ضایع نگردد.

 رفرنس دو گونه است؛ گونه اول رفرنس درون متنی و گونه دوم رفرنس برون متنی.

 گونه اول: رفرنس دهی درون متنی

در این نوع از رفرنس دهی، چنانچه نویسنده مطلبی را به طور مستقیم یا غیر مستقیم از دیگر نویسندگان بیان کند باید آدرس منبع اصلی را به طور مختصر ذکر کند.(غیر مستقیم یعنی: شما چندین پاراگراف یا چندین صفحه از مقاله یا کتابی را می خوانید، سپس برداشت خودتان را از مطالب خوانده شده جمع بندی می کنید و در مقاله خودتان از آنها استفاده می کنید. مستقیم یعنی: دقیقاً مطالب گفته شده توسط نویسنده ای دیگر را بدون کم و کاست و بدون دخل و تصرف، عیناً در مقاله خودتان بیان کنید)

نکته: فرق بین رفرنس دهی درون متنی مستقیم و غیر مستقیم در دو چیز است:

  1. در رفرنس مستقیم باید شماره صفحه ای که مطلب از قول آن نقل می شود را ذکر کنیم.
  2. در رفرنس مستقیم متون انگلیسی باید متنی که نقل می کنیم در کوتیشن قرار بگیرد. یعنی این علامت ” “. اما در متون فارسی از گیومه استفاده می شود. « »
  3. در رفرنس غیر مستقیم نیاز به ذکر شماره صفحه یا درج علامت ” ” و « » نیست.

در ادامه مثال هایی کاربردی درباره ی نحوه ی نوشتن منابع به روش APA خواهیم داشت.

 رفرنس درون متنی یک اثر دارای یک مولف

غیر مستقیم:

  • نظریات روانشناسی یادگیری را می توان در سه دسته تقسیم بندی کرد، شناختی، رفتار گرایی و ساختن گرایی (سیف، ۱۳۹۳)
  • سیف ، (۱۳۹۳) معتقد است که نظریات روانشناسی یادگیری را می توان در سه دسته تقسیم بندی کرد، شناختی، رفتار گرایی و ساختن گرایی
  • سیف معتقد است که نظریات روانشناسی یادگیری را می توان در سه دسته تقسیم بندی کرد، شناختی، رفتار گرایی و ساختن گرایی (۱۳۹۳)

مستقیم:

  • “محتوای الکترونیکی، یک چندرسانه‌ای آموزشی است که در قالب نرم‌افزار به فراگیران ارائه، و باعث ایجاد برقراری تعامل میان حواس مختلف فراگیران و محتوا می‌شود.” (مخبریان، ۱۳۹۶، ص ۲۰)
  • مخبریان (۱۳۹۶، ص۲۰) معتقد است که “محتوای الکترونیکی، یک چندرسانه‌ای آموزشی است که در قالب نرم‌افزار به فراگیران ارائه، و باعث ایجاد برقراری تعامل میان حواس مختلف فراگیران و محتوا می‌شود.”
  • مخبریان (۱۳۹۶) معتقد است که “محتوای الکترونیکی، یک چندرسانه‌ای آموزشی است که در قالب نرم‌افزار به فراگیران ارائه، و باعث ایجاد برقراری تعامل میان حواس مختلف فراگیران و محتوا می‌شود.”(ص۲۰)

 رفرنس درون متنی یک اثر دارای دو مولف

غیر مستقیم:

  • در پژوهشی موردی که جایگاه و اهمیت گیمیفیکیشن را در آموزش بررسی کرده است، به این نتیجه رسیده است که بازی واره به خاطر ماهیت عینی و کاربردی خود، انگیزه یادگیری را در دانش آموزان بالاتر خواهد برد.(امینی و بنیادی نائینی، ۱۳۹۵)
  • امینی و بنیادی نائینی (۱۳۹۵) در پژوهشی موردی جایگاه و اهمیت گیمیفیکیشن را در آموزش بررسی کردند، آن‌ها به این نتیجه رسیدند که بازی واره به خاطر ماهیت عینی و کاربردی خود، انگیزه یادگیری را در دانش آموزان بالاتر خواهد برد.

مستقیم:

  • “آموزش بیانگر هویت یک جامعه است” (نوروزی و رضوی، ۱۳۹۵، ص ۱۰)
  • نوروزی و رضوی (۱۳۹۵، ص ۱۰) معتقدند که “آموزش بیانگر هویت یک جامعه است”
  • نوروزی و رضوی (۱۳۹۵) معتقدند که “آموزش بیانگر هویت یک جامعه است” (ص ۱۰)

 رفرنس درون متنی یک اثر دارای ۳ تا ۵ مولف

نکته: برای اشاره به چنین آثاری، نخستین بار باید اسم همه نویسندگان بیاید، اما در ارجاعات بعدی فقط اسم نویسنده اول می آید و به دنبال آن می نویسید «و همکاران»

غیر مستقیم:

  • نخستین بار: محمدی، ارجمندی، شکیبا، اسلامی و صادقی (۱۳۷۰) در پژوهشی که در اینباره انجام شد ………………………….
  • دفعات بعدی: محمدی و همکاران (۱۳۷۰) در پژوهشی که در اینباره انجام شد ………………………..

یا مثلاً

  • نخستین بار: در پژوهشی که …………………….. . (محمدی، ارجمندی، شکیبا، اسلامی و صادقی، ۱۳۷۰)
  • دفعات بعدی: در پژوهشی که ……………………. . (محمدی و همکاران، ۱۳۷۰)

مستقیم:

  • همچون موارد قبلی اصل مطلب را در کوتیشن بیاورید و شماره صفحه را ذکر کنید.

  رفرنس درون متنی یک اثر دارای بیشتر از ۵ مولف

نکته: برای اشاره به چنین آثاری ، فقط نام نویسنده اول را ذکر می کنید و در پی آن، عبارت «و همکاران» را می آورید.

غیر مستقیم:

  • جوادی و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهشی که ……………………………………….
  • تحقیقات نشان می دهد ……………………………………….. (جوادی و همکاران ، ۱۳۹۰)

مستقیم:

  • همچون موارد قبلی اصل مطلب را در کوتیشن بیاورید و شماره صفحه را ذکر کنید.

رفرنس درون متنی آثاری که نام خانوادگی مولفان آنها یکسان است

در این گونه آثار باید نام فرد را قبل از نام خانوادگی ایشان نوشت.

مثلاً: حسین شعبانی (۱۳۹۷)، در پژوهش خود ……………………………………

آثار ترجمه شده

در اصل در اینگونه آثار باید نام مولف اصلی و تاریخ آن اثر ذکر شود؛ اما می توان نام مترجم را نیز در پی آن آورد.

مثلاً: اسکینر (۱۹۷۱، ترجمه سیف، ۱۳۷۰) ………………………………..

نکته: در استنادهای بعدی نیاز نیست اینگونه باشد و نوشتن نام مترجم و تاریخ ترجمه کفایت می کند.

مثلاً: سیف (۱۳۷۰) ………………………………………………

گونه دوم: رفرنس دهی برون متنی

 همانطور که پیش‌تر گفتیم رفرنس های درون متنی به گونه ای خلاصه بیان می شوند. در نتیجه باید جایی در مقاله وجود داشته باشد که مخاطب بتواند مشخصات کامل منابع استفاده شده را در آنجا مشاهده کند. به همین منظور در انتهای هر پژوهش بخشی به نام منابع وجود دارد که نگارش آن اصول خاص خود را دارد. در ادامه با روش اصولی نوشتن منابع آشنا خواهید شد.

رفرنس برون متنی یک کتاب دارای یک مولف

نام خانوادگی، نام. (سال نشر). نام کتاب. محل نشر: نام انتشارات

مثال: سیف، علی اکبر. (۱۳۷۶). روش های یادگیری و مطالعه. تهران: دوران

نکته۱: در زبان لاتین به جای نام کوچک نویسنده از حرف اول نام ایشان استفاده می شود.

نکته۲: در زبان لاتین نام ایالات آمریکایی به صورت کامل نوشته نمی شود. مثلاً NJ یعنی New Jersey

Hall, C.L. (1943). principles of behavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

نکته۳: اگر کتاب ویرایش دوم یا بیشتر باشد باید آن را نیز پس از عنوان کتاب در داخل پرانتز ذکر کنید. مثلاً:

سیف، علی اکبر. (۱۳۸۶).روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش (ویرایش ششم). تهران: دوران

رفرنس برون متنی یک کتاب دارای دو مولف یا بیشتر

نام خانوادگی، نام، و نام خانوادگی، نام (سال نشر). نام کتاب. محل نشر: نام انتشارات

مثلاً: نوروزی، داریوش، و رضوی، سید عباس. (۱۳۹۵). مبانی طراحی آموزشی. تهران: سمت

نکته: چنانچه تعداد نویسندگان بیشتر بود، به همین روش اسامی را اضافه کنید.

رفرنس برون متنی کتاب های ترجمه شده

نام خانوادگی نویسنده اصلی، نام. (سال نشر). نام کتاب(ترجمه ….. ). محل نشر: نام انتشارات. (تاریخ انتشار به زبان اصلی)

مثال: هرنگهان، بی. آر.، و السون، ام. اچ. (۱۳۸۵). مقدمه ای بر نظریه های یادگیری(ترجمه علی اکبر سیف). تهران: دوران. (تاریخ انتشار به زبان اصلی ۲۰۰۵)

رفرنس برون متنی رساله ها و پایان نامه ها

مثال رساله دکتری:

معنوی پور، داود. (۱۳۸۷). بازنگری دیدگاه های اندیشمندانمختلف نسبت به رسالت مدرسه و بررسی همسویی باورهای زنان و مردان دارای تحصیلات دیپلم، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری با آن دیدگاه ها. رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.

مثال پایان نامه کارشناسی ارشد:

گرجی، یوسف. (۱۳۷۳). رابطه بین میزان محبوبیت اجتماعی استادان از نظر دانشجویان و نحوه ارزشیابی دانشجویان از فعالیت های آموزشی آنان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

رفرنس برون متنی مقاله های چاپ شده در مجلات علمی

نام خانوادگی، نام. (سال چاپ). عنوان مقاله. نام مجله، شماره مجله، شماره صفحاتی که مقاله در آن چاپ شده است.

سیف، علی اکبر. (۱۳۶۹). تعریف و طبقه بندی تفکر. دانشنامه، ۲، ۶۵-۵۰

پزشکی، زهرا، و بوالهری، جعفر. (۱۳۷۳). بررسی نگرش اهالی روستای شمال شهر تهران در زمینه بیماری روانی. فصلنامه اندیشه و رفتار، ۲و۳، ۷۴-۹۸٫

رفرنس برون متنی مقاله های ترجمه شده

نام خانوادگی نویسنده اصلی، نام. (سال چاپ). عنوان مقاله(ترجمه ….. ). نام مجله، شماره مجله، شماره صفحاتی که مقاله در آن چاپ شده است،(تاریخ انتشار به بان اصلی)

اسکینر، بی. اف. (۱۳۷۲). چه بر سر روانشناسی به عنوان علم رفتار آمده است؟ (ترجمه علی اکبر سیف). فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی، دوره اول، شماره۱، ۲۹-۵، (تاریخ انتشار به زبان اصلی، ۱۹۸۷)

نکته: رفرنس برون متنی که در پایان مقاله یا پژوهش می آید باید به ترتیب حروف الفبا نام خانوادگی نویسندگان باشد.

نکته: خواهشمندیم موارد فوق را به دقت مطالعه کرده و مورد استفاده قرار دهید و به ریزه کاری ها دقت کنید.

نوشتن منابع - رفرنس نویسی - روش APA

نوشتن منابع – رفرنس نویسی – روش APA

نکته مهم پایانی

رفرنس دهی یا رفرنس نویسی به روش APA (انجمن روانشناسان آمریکا) به همینجا ختم نمی شود و بسیار گسترده و کامل می باشد. لذا در این مطلب به ذکر نکات اصلی و پر کاربرد بسنده کردیم. چنانچه تمایل دارید با این روش به طور کامل آشنا شوید، کتاب زیر که منبع اصلی مطالب ما می باشد را تهیه و مطالعه نمایید.

 کتاب روش تهیه پژوهشنامه در روانشناسی و علوم تربیتی بر اساس راهنمای انتشارات انجمن روانشناسان آمریکا (روش APA)، ویرایش سوم، اثر  استاد ارجمند دکتر علی اکبر سیف، انتشارات دوران، سال ۱۳۹۶

– منتظر جلسات بعدی کارگاه آموزش مقاله نویسی ما باشید.

– در پایان منتظر نظرات، انتقادات و پیشنهادات سازنده شما عزیزان هستیم.

این مطلب را با دیگران به اشتراک بگذارید.

Facebook
Twitter
LinkedIn
WhatsApp
Telegram

نظر کاربران

26 نظر در “جلسه هشتم کارگاه آموزش مقاله نویسی – رفرنس دهی یا رفرنس نویسی و نوشتن منابع مقاله

  1. محبوبه اسکندری گفت:

    سلام و عرض ادب… استاد محترم در ابتدا از این همه صبوری شما تشکر می کنم. در ضمن خدمتتان عرض کنم من هم سایت های مختلفی را مطالعه کردم ولی اکثرا رفرنس دهی مبهم و ناقصی را مطرح کرده اند ولی تنها منبعی که توانستم به آن اعتماد کنم سایت جنابعالی بود. از خدای بزرگ برای شما آرزوی موفقیت و تندرستی می کنم. ارادتمند محبوبه اسکندری از تهران.

    1. سلا و درود. متشکرم. موفق باشید.

  2. بیتا گفت:

    درود. بسیار عالی بود. من در سایتهای زیادی رفتم اما با بیان خوبی توضیح نداده بودند و بیشتر گیج میشدم اما وقتی سایت شما رو دیدم خیلی خوشحال شدم که بالاخره یک نفر به بهترین شکل و با مثال خوب توضیح داده. توضیح شما شیوا و رسا و ساده و منظم و در عین حال کامل بود و هر فردی کاملا متوجه میشه. سپاس فراوان

    1. سلام. ممنونم بابت ارائه بازخوردتون. خوشحالم که مفید بوده. موفق باشید.

  3. الهام گفت:

    خیلی عالی ومفید بود .
    ان شالله برای پایان نامه نویسی وتالیف کتاب از پایان نامه هم دوره بذارید .

    1. سلام متشکرم. ان شاالله اگر فرصت کنم حتما این کار را خواهم کرد.

  4. غریبه گفت:

    سلام ممنون از مطالبتون
    یه سوال داشتم: اگر بخواهیم واسه یک مقاله رفرنس انگلیسی مون داخل متن فارسی نوشته شود و بعد اسم نویسنده رو پانوشت کنیم، باید چکار کنیم؟ (با فرمت APA)

    مثلا این رفرنس
    Maekawa, Z., Noise reduction by screens. Applied acoustics, 1968. 1(3): p. 157-173.

    میخواهیم داخل متن اسم نویسنده فارسی شود : (مائکاوا، 1968)
    و پاورقی آن را انگلیسی بزنیم.

    1. سلام وقتتون بخیر. بله همین کار را انجام دهید درست است. روی نام نویسنده شماره بزنید و در پاورقی اسم نویسنده را به لاتین بنویسید.

  5. زهرا ع گفت:

    سلام وقت بخیر
    چطوری به یک مجله ارجاع دهی درون متنی و برون متنی دهیم که نویسندگان مجله گفتگوهایی با افرادی خبره منتشر کرده اند؟؟ نویسنده خود مجله را بنویسیم یا خود افراد مورد مصاحبه؟

    1. وقتی مصاحبه افراد در مجله ای چاپ شده باشد، رفرنس دادن به همان مجله کفایت میکند. اما اگر خودتان بروید از شخصی مصاحبه کنید نحوه ارجاع دهی فرق میکند و اصول خاص خود را دارد که اگر نیاز میدانید بفرمایید تا توضیح دهم.

  6. زهرا گفت:

    سلام وقت بخیر
    اگر در درون متنی بنویسیم
    به تعبیریونگ (به نقل از حقیقی، ۱۳۹۰)
    در فهرست منابع یا همان برون متنی چطور رفرنس میدهیم؟

    1. سلام وقتتون بخیر. منبع کامل حقیقی ۱۳۹۰ را در منابع ذکر کنید.

  7. مهدی گفت:

    سلام
    مقالاتی که نام نویسنده ندارد چگونه ارجاع داده میشود؟

    1. سلام و احترام،
      ۱٫ در ارجاع نویسی برون متنی: نام کتاب. (سال انتشار). محل نشر. نام انتشارات. مثلاً: مبانی طراحی آموزشی(۱۳۹۵). تهران. سمت.
      ۲٫ در ارجاع نویسی درون متنی: (بدون نام، ۱۳۹۵)

  8. حسینی گفت:

    سلام جناب مخبریان ممنون بابت آموزش های مقاله نویسی خوبتون.

    1. سلام سپاس از شما.

  9. منصوری گفت:

    سلام وقتی یک پاراگراف یا متنی را می خواهیم استفاده کنیم به کدام مقاله رفرنس بدهیم به مقاله جاری یا مقاله ای که مقاله جاری از رفرنس داده چون سلسله مراتب خیلی میره عقب تا به رفرنس اولیه برسه وچکار باید کرد

    1. سلام وقتتون بخیر. سوال بسیار مهمی پرسیدین. ان شاالله در آینده همین پست را آپدیت خواهم کرد و این مورد را بهش اضافه خواهم کرد. اما اگر بخواهم خلاصه خدمتتان عرض کنم، بهتر است محقق منبع اصلی را پیدا کند و آن را مطالعه کند و سپس به آن رفرنس دهد. اما اگر دسترسی به منبع اصلی به هر دلیلی امکان نداشت، بهتر است به منبع اصلی رفرنس داده و در ادامه ی رفرنس بنویسید به نقل از فلانی.
      مثلا (مایر، ۱۹۹۴ به نقل از حاتمی، ۱۳۹۸)
      البته پیشنهاد میشود، زیاد از اینگونه رفرنس ها استفاده نشود و در مواقع ناچاری و به تعداد کم اشکالی ندارد.

  10. زهرا سادات گفت:

    کلا نوشتن ارجاعات و رفرنس های مقاله کاری دشوار است که نیاز به دقت دارد. ممنون که با حوصله و با توجه به جزئیات، آن ها را توضیح دادید. بسیار بهره بردم. متشکرم

    1. سلام. ممنونم از انرژی مثبتتون. خوشحالم که مفید بوده.

  11. مژگان احدی گفت:

    بسیار عالی و جامع و کاربردی ، فقط اینکه میزان فرو رفتگی ، ایتالیک ،بولد بودن یا نبودن ،  نوع فونت و سایز رو هم میشه در سایتتون قرار بدهید . تشکر  

    1. سلام ممنون از شما. معمولا نام کتاب یا نام مقاله و کلاً نام اثری که در پایان پژوهش رفرنس میدهید را بولد میکنند و گاهی ایتالیک میکنند و گاهی آندرلاین می گذارند.
      کلا این پرسش شما پاسخ مشخصی و حتمی ندارد و اگر مقاله مینویسید ، باید ببینید فرمت و ساختاری که اون ژورنال از شما میخواهد چگونه بوده و اگر پایان نامه مینویسید باید مطابق با فرمت دانشگاه، آن پژوهش را نگارش کنید.
      موفق باشید

  12. افسانه گفت:

    عالی دستتون دردنکنه 🙏

  13. نازنین گفت:

    سلام خییییلی خوب و مفید بود،خسته نباشین 

    1. فاطمه یزدی گفت:

      سلام وقتتون بخیر
      وقتی مثلا درباره موضوعی در آثار فردی خاصی مقاله می‌نویسیم، ممکنه اون فرد در سال‌های یکسان چندتا کتاب نوشته باشه. برای نوشتن منبع درون متنی چیکار باید انجام بدیم؟ اگه بخوام بنویسم مثلا سیف، ۱۳۹۶ و ایشون چهار تا کتاب با همین سال نشر داشته باشه، چطوری باید رفرنس نویسی درون متنی رو انجام بدم تا مشخص بشه کدوم کتاب هست؟

    2. سلام وقت شما بخیر.
      – برای این منظور باید در رفرنس درون متنی، پس از ذکر سال ، از حروف الفبا استفاده کنید. مثلا:
      (سیف، ۱۳۹۶ الف) یا (سیف، ۱۳۹۶، ب)
      – در رفرنس انتهای پژوهش هم (مراجع و منابع) باید همین کار را کرد. مثلا:
      سیف، علی اکبر. ۱۳۹۶ الف. …………
      سیف، علی اکبر. ۱۳۹۶ ب. …………

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *